''İnsan her şeyin ölçüsüdür''


Endüstri devriminden başlayıp yakın tarihe kadar, iş dünyasında duygulara yer olmadı. Her şeyin doğru gitmesi için gereken şeyler; mesai saatlerine uyum, bilanço hesapları, yol gösterici olarak da aklın ve zekânın kullanılması vardı. Tamamen rasyonalitenin hakim olmasının beraberinde, etkin yönetimi de olacağına inanılıyordu.

İş dünyası ‘insanı merkeze almadan yapılacak her açıklamanın eksik olması’ gerçeğiyle, 20. yüzyılın sonunda tanıştı. Duygular artık organizasyonel yaşamın içine yerleşiyordu ve somut problemlerin çözülmesi ne kadar kolay ise, duygusal tabanlı soyut problemlerle başa çıkmak bir o kadar zordu. Zira alınabilinecek en ‘akılcı’ kararda bile, insanların duygularının rolü yadsınamıyordu

Not to be reproduced - Rene Magritte

Günümüzde iş dünyası her zamankinden daha çabuk bir şekilde, yeniliklerle karşı karşıya geliyor. Organizasyonlarda bu durum, dikey hiyerarşilerin yataylaşmasına, iç ve dış müşteri odaklı yaklaşımlara, astlar ve üstler arasında ki iletişim ve ilişkilerin daha da önem kazanmasına sebebiyet veriyor. Önümüzdeki dönemde kendi duygularını tanıyabilen, diğerlerinin duygularına önem verip ve anlayabilen, insan ilişkilerinde başarılı olabilen ve kızgınlık ve stresi anlarını kontrol altına alabilen insan başarılı olacaktır.

‘’ Yöneticiler, eğer başarılı olacaklarsa, onlarda ‘fazladan bir keskinlik’ gerekir. Bu keskinlik, 21. yüzyılın en önemli rekabet avantajlarından biri olarak tanımlanan, duygusal zekâ yetenek ve becerileri ile ortaya çıkmaktadır’’. Duygusal zeka’yı (EQ) iş hayatına taşıyan, Daniel Goleman’a göre ‘‘ Kendini harekete geçirebilme, aksiliklere rağmen yoluna devam edebilme, dürtüleri kontrol ederek tatmini erteleyebilme, ruh halini düzenleyebilme, sıkıntıların düşünmeyi engellemesine izin vermeme, kendini başkasının yerine koyabilme ve umut besleme…’’ bu kavramın temel açıklamasıdır.

EQ’nun, Zihinsel zekadan(IQ) önemli olmasının sebebi, yüksek IQ’lu insanların özel yaşamlarını inanılmayacak kadar kötü yönetebiliyor olmasıdır. ‘’IQ’nun hayattaki başarıya katkısı en fazla yüzde yirmidir; geri kalan yüzde sekseni belirleyen başka etkenler vardır.’’

Duygusal Zekâ’nın 5 ana öğeye sahiptir.

1. Özbilinç. Kendini tanıma (bir duyguyu oluşurken fark edebilme) duygusal zekânın temelidir. Duygularını tanıyan kişiler, hayatlarını daha iyi idare ederler; kiminle evleneceğinden hangi işe gireceğine kadar kişisel karar gerektiren konularda ne düşündüklerinden çok daha emindirler.
2. Duyguları idare edebilmek. Duyguları uygun biçimde idare yeteneği, özbilinç temeli üstünde gelişir. Kendini yatıştırma, yoğun kaygılardan, karamsarlıktan, alınganlıklardan kurtulma yeteneğini ve bu temel duygusal beceride başarısız olmanın sonuçlarını ele alıyor.
3. Kendini harekete geçirmek. Duyguları bir amaç doğrultusunda toparlayabilmek, dikkat edebilme, kendini harekete geçirebilme, kendine hâkim olabilme ve yaratıcılık için gereklidir. Tıkanıp kalmamak (akış haline girebilmek) her tür yüksek performansı mümkün kılar. Bu beceriye sahip kişiler, yaptıkları her işte daha üretken ve etkili olabilmektedir.
4. Başkalarının duygularını anlamak. Duygusal özbilinç temeli üzerinde gelişen diğer bir yetenek olan empati, insanlarla ilişkide temel beceridir. Empatik kişiler başkalarının neye ihtiyacı olduğunu, ne istediğini gösteren belli belirsiz sosyal sinyallere karşı daha duyarlıdır.
5. İlişkileri yürütebilmek. İlişki sanatı, büyük ölçüde, başkalarının duygularını idare etme becerisidir. Bu beceriler popüler olmanın, liderliğin, kişiler arası etkililiğin altında yatan unsurlardır. Bu becerilerini çok geliştirmiş kişiler, insanlarla sürtüşmesiz bir etkileşim sürdürmeye dayalı her alanda başarılı olur ve parlak bir sosyal yaşam sürdürürler. ‘’
 
Escaping Criticism - Pere Borrell Del Caso


Sonuç olarak merkezi insan olan organizasyonlar, yöneticilerin, çalışanların ve müşterilerin duygusal taleplerinin ve beklentilerinin sık sık karşılaştığı karmaşık bir sahadır. Şirketlerin daha etkin ve verimli olması ile birlikte, çalışanlarında mutlu olmasını sağlayacak şey, duygusal zekânın bireysel ve örgütsel başarıda ki öneminin bilinmesidir.

Eren Akarvardar

KAYNAKÇA

Goleman, D. (2000). Duygusal Zeka. İstanbul: Varlık

 


Acar, F.T.(2001). Duygusal Zeka Yeteneklerinin Göreve Yönelik ve İnsana Yönelik Liderlik Davranışları İle İlişkisi: Banka Şube Müdürleri Üzerine Bir Alan Araştırması. İstanbul

Yorum Gönder